قهوه اسپرسو، نوعی نوشیدنیبر پایه قهوه است که با شیوه ویژهای قهوه را آماده میکند. در این روش قهوه را با فشار بخار آب با دمای نزدیک به جوش بر روی پودر قهوه آسیاب شده عبور میدهند. اسپرسو، این نوشیدنی غلیظ و پرطرفدار، نتیجهی یک فرآیند طولانی و تکامل دستگاههای قهوهساز است. برای درک بهتر این نوشیدنی، بیایید به ریشههای تاریخی آن سفر کنیم.
اسپرسو روشی خاص برای تهیه قهوه است که نتیجه آن، قهوهای در فنجانی کوچک اما پرطرفدار از قهوهی بسیار غلیظ و پر عطر است. این نوشیدنی پایه بسیاری از دیگر نوشیدنیها مانند کاپوچینو، لاته و آمریکانو است. اسپرسو نوشیدنی بر پایه قهوه است که سرآغاز آن کشور ایتالیاست. ترجمه لفظی اسپرسو در زبان انگلیسی «اکسپرس» و در زبان ایتالیایی «عصارهگیری شده تحت فشار» است. در واقع کلمه اسپرسو (Espresso) به سازوکار تهیه قهوه اشاره دارد. اسپرسو از تحت فشار قرار دادن قهوه (pressure) در مدت زمان بسیار کم (express) تهیه میشود.
اولین دستگاهی که میتوان آن را شبیه به اسپرسوساز امروزی دانست، در اواخر قرن نوزدهم و با استفاده از قدرت بخار طراحی شد. در آن زمان، استفاده از بخار و فشار آن برای تولید محصولات مختلف بسیار رایج بود. گوستاوو کسل (Gostav Kessel) در سال 1878 با استفاده از فشار بخار و عبور آب از سطح قهوه، نوشیدنیای شبیه به اسپرسو تهیه کرد، اما دستگاه او قابل تولید نبود. سپس در سال 1884 میلادی، اولین دستگاه اسپرسو توسط آنجلو موریوندو (Angelo Moriondo) در شهر تورین اختراع و ثبت شد. این شرکت با نام «ماشینهای بخار جدید برای تهیه نوشیدنی سریع و اقتصادی قهوه، به شیوه آ.موریوندو (A. Moriondo) » نامگذاری شده است. برخلاف دستگاههای قبلی اسپرسو، این دستگاه حجم بیشتری قهوه اسپرسو را تهیه میکرد و به مشتریان بیشتری میتوانست خدمات دهد. در سال 1901، لوئیجی بزرا (Luigi Bezzera)، از شهر میلانو، دستگاه اسپرسو پیشرفته را اختراع كرد. این دستگاه دارای یک ظرف بخار و چهار بخش اسپرسو داشت که در هر یک، فیلترهای متفاوتی موجود بود و در هر بخش، بر روی آنها قهوه میریختند. این دستگاه به "Tipo Gigante" معروف شد. دسیدریو پاونی (Desiderio Pavoni) در سال 1903 میلادی، حق ثبت اختراع دستگاه بزیرا (Bezzera) را ار آن خود کرد و در سال 1905 با تأسیس شرکت "La Pavoni"، تولید انبوه دستگاههای اسپرسو را آغاز نمود. اولین دستگاه اسپرسو در سال 1927 در ایالات متحده نصب شد. این دستگاه "La Pavoni" بود و در شهر ریجیو (Reggio) در نیویورک قرار گرفت.
اولین دستگاههای اسپرسو، بخار را با فشار از پودر قهوه عبور میدادند که باعث ایجاد طعم سوخته در قهوه میشد. دستگاه با پمپ پیستونی توسط كرامونسی (Cremonesi) در سال 1938 ساخته شد. در این دستگاه، آب نزدیک به نقطه جوش را با فشار از قهوه عبور میداد که باعث حفظ طعم طبیعی قهوه و ایجاد لایه فوم خوشمزه بر روی آن میشد، این دستگاه و قهوه تهیه شده توسط آن تا سالیان سال بین مردم بخصوص برای فومی که بر روی نوشیدنی تشکیل میشد معروف بود. این فوم بعدها به یکی از اجزا و خصوصیات اصلی نوشیدنی قهوه اسپرسو تبدیل گردید. اولین مورد این دستگاه در کافی شاپ آشیل گاگیا (Achille Gaggia) نصب شد. به علت جنگ جهانی دوم از توسعه بیشتر این نوع دستگاه اسپرسو در آن زمان جلوگیری کرد.
گاگیا بعد از جنگ و در سال 1946 میلادی تولید ماشینهای پیستونی تجاری را آغاز کرد.
در سال 1961 میلادی، شرکت فاما (Faema company) یک دستگاه اسپرسو دارای پمپ تولید کرد که از پمپ برقی برای انتقال آب تحت فشار استفاده میکرد. آب تازه از منبع کناری تأمین میشود، از لوله ای عبور میکند که توسط حرارت دیگ گرم شده و سپس از قهوه عبور میکند. به این ترتیب آب از دمای مطلوب برخوردار است و مدت طولانی در دیگ بخار نمیماند و طعم آن عوض میشود. تقریبا تمام ماشینهای امروزی بر اساس این طراحی شدهاند.
حال دیدید که اسپرسوساز و اسپرسو راه طولانی را طی کردهاند تا به شکل امروزی درآیند. از اختراعات اولیه تا دستگاههای پیشرفته امروزی، اسپرسو همیشه به عنوان نوشیدنی خاص و محبوب شناخته شده است.