خواص قهوه در افزایش متابولیسم

یکی از مهم‌ترین خواص قهوه، کافئین موجود در آن است. کافئین ماده‌ای است که موجب تحریک سیستم عصبی بدن شده و با افزایش ضربان قلب و فشار خون، سطح انرژی و خلق و خو را بهبود می‌بخشد.

کافئین معمولا تاثیر سریع و آنی از خود به جای می‌گذارد و بسیاری از افراد فقط در عرض چند دقیقه، اثرات آن را احساس می‌کنند. ماندگاری این اثرات در بدن تا زمانی است که بدن به طور کامل کافئین را متابولیزه و به انرژی مبدل کند. 

هر فرد اثرات متفاوتی را از مصرف کافئین احساس و تجربه می‌کند. برای برخی افراد اثرات آن ممکن است بیشتر از سایرین ماندگار باشند. بطور مثال، زنان باردار و همچنین آن دسته از کسانی که از اختلال در خواب رنج می‌برند، باید مراقب زمان مصرف کافئین خود باشند و حتی ممکن است لازم باشد برای حفظ سلامتی خود، از مصرف آن به طور کلی خودداری کنند.

اما دقیقا خواص قهوه در افزایش متابولیسم بدن کدامند؟ آیا این امر به لاغری و تناسب اندام نیز کمک می‌کند؟

این مقاله شواهد متعددی را در این باره بررسی خواهد کرد.

قهوه دارای مواد محرک است.

بسیاری از مواد فعال بیولوژیکی موجود در دانه‌های قهوه، به نوشیدنی قهوه نیز منتقل می‌شوند. چندین مورد از این مواد می‌توانند بر متابولیسم بدن تاثیر بگذارند. من جمله:

کافئین: ماده اصلی محرک در قهوه را تشکیل می‌دهد.

تئوبرومین (Theobromin): ماده اصلی محرک در کاکائو است و به مقادیر کمتری در قهوه نیز وجود دارد.

تئوفیلین (Theophylline): ماده محرک دیگری که هم در کاکائو و هم در قهوه یافت می‌شود و برای درمان آسم از آن استفاده می‌شود.

اسید کلروژنیک (Chlorogenic acid) یکی از اصلی‌ترین ترکیبات بیولوژیکی فعال در قهوه است که می‌تواند فرایند جذب کربوهیدرات‌ها را در بدن کندتر کند.

مهم‌ترین این عناصر، کافئین بوده که بسیار قدرتمند است و به دلیل تاثیر آن بر سلامتی، بطور گسترده­‌ای نیز مورد مطالعه قرار گرفته است.

کافئین یک انتقال دهنده عصبی به نام آدنوزین (adenosine) را مسدود می‌کند و این امر، منجر به افزایش شلیک نورون‌ها و آزاد شدن انتقال دهنده‌های عصبی دیگر مانند دوپامین و نوراپی نفرین (norepinephrine) می‌شود که در نهایت، احساس انرژی و سرحالی بیشتری را القا می‌کند.

این خواص قهوه، فعالیت شما را افزایش داد و در حقیقت، می‌تواند به طور متوسط تا 12 درصد عملکرد  تمرینات ورزشی را نیز بهبود بخشد.

زمان مورد نیاز برای سوخت و ساز کافئین چقدر است؟

کافئین تقریبا 5 ساعت در بدن دوام دارد. کسی که 40 میلی گرم کافئین مصرف می‌کند، پس از گذر 5 ساعت، 20 میلی گرم از آن در سیستم بدن او باقی می‌ماند.

چه موقع فرایند متابولیسم  در بدن به اوج می‌رسد؟

بازه بین 15-45 دقیقه از مصرف کافئین، اوج زمانی است که بیشتر افراد شدیدترین تغییرات را متوجه می‌شوند. بسیاری از افراد گزارش داده‌اند که لرزش، نیاز به ادرار کردن و سطح بالای انرژی را احساس می‌کنند. این علائم با شروع به تجزیه شدن کافئین از بین می‌روند.

اثرات کافئین تا چه مدت در بدن می‌ماند؟

محدودیت زمانی مشخصی وجود ندارد. مدت تاثیر کافئین به میزان مصرف و ویژگی‌های شخصی از جمله سن،  وزن و میزان حساسیت فرد به کافئین بستگی دارد.

قهوه می‌تواند به جابه جایی چربی‌ها از بافت چربی بدن کمک کند.

کافئین باعث تحریک سیستم عصبی در بدن می‌شود که این به نوبه خود منجر به ارسال سیگنال ­های مستقیم به سلول‌های چربی شده و به آن‌ها دستور می‌دهد تا چربی‌ها را تجزیه کنند.

کافئین این کار را از طریق افزایش سطح خون در هورمون اپی نفرین، انجام می‌دهد. اپی نفرین که به نام آدرنالین نیز شناخته می‌شود، از طریق خون، به بافت‌های چربی منتقل شده و باعث می‌گردد که این بافت‌ها، چربی‌ها را تجزیه و در درون خون آزاد کنند.

البته آزاد کردن اسیدهای چرب در خون، به تنهایی منجر به کاهش چربی در بدن نمی‌شود، بلکه لازم است که علاوه بر آن، میزان کالری بیشتری را با رعایت رژیم غذایی، بسوزانید.

از دیگر خواص قهوه این است که می‌تواند میزان متابولیسم بدن را حتی در هنگام استراحت و عدم فعالیت نیز افزایش دهد. آن میزانی از کالری که شما در حالت استراحت می‌سوزانید را میزان متابولیسم استراحت می‌نامند . (RMR)

هر چه میزان متابولیسم بدن شما بالا باشد، از دست دادن وزن برای شما راحت‌تر خواهد بود و همچنین باعث می‌شود که خیال راحت‌تر غذا بخورید، بدون اینکه نگران افزایش وزن خود باشید.

مطالعات نشان می‌دهد که کافئین می‌تواند RMR را 3 تا 11 درصد افزایش دهد، و هر چه میزان مصرف کافئین بالاتر باشد، تاثیر بیشتری خواهد داشت.

بررسی دیگری حاکی از این است که کافئین به میزان 29 درصد، فرایند چربی‌سوزی را در افراد لاغر افزایش می‌دهد. در حالی که  در مورد افراد چاق، این افزایش تنها به میزان 10 درصد گزارش شده است.

همچنین به نظر می‌رسد که چربی‌سوزی، با افزایش سن کاهش یافته و در بیشتر در افراد جوان موثر است.

قهوه و کاهش وزن در بلند مدت

مصرف مداوم کافئین، منجر به مقاومت بدن شده و افرادی که به طور مرتب آن را مصرف می‌کنند ممکن است به سختی متوجه اثرات آن شوند.

از این رو، افراد به مرور زمان، نسبت به تحمل اثرات قهوه، مقاوم‌تر می‌شوند. در کوتاه مدت، کافئین می‌تواند باعث افزایش سرعت متابولیسم و افزایش چربی‌سوزی شود، اما بعد از مدتی، نسبت به اثرات آن مقاوم‌تر شده و تاثیر آن متوقف می‌گردد.

حتی اگر قهوه در طولانی مدت، منجر به سوزاندن کالری بیشتر در بدن شما نشود، اما همچنان این احتمال وجود دارد که اشتهای شما را کمتر کرده و باعث شود کمتر غذا بخورید.

اینکه مصرف قهوه یا کافئین در بلند مدت به کاهش وزن کمک می‌کند یا خیر، به خود فرد بستگی دارد و

 در حال حاضر، هیچ شواهدی حاکی از چنین تاثیری در طولانی مدت، یافت نشده است.

منابع:

• Eva Martínez-Pinilla, Ainhoa Oñatibia-Astibia, Rafael Franco, “The relevance of theobromine for the beneficial effects of cocoa consumption”, Front Pharmacol, 2015 Feb 20;6:30.
• Peter J Barnes, “Theophylline”, Am J Respir Crit Care Med, 2013 Oct 15;188(8):901-6.
• Aimée E van Dijk, Margreet R Olthof, Joke C Meeuse, Elin Seebus, Rob J Heine, Rob M van Dam, “Acute effects of decaffeinated coffee and the major coffee components chlorogenic acid and trigonelline on glucose tolerance”, Diabetes Care, 2009 Jun;32(6):1023-5.
• Marla Rivera-Oliver & Manuel Díaz-Ríos, “Using caffeine and other adenosine receptor antagonists and agonists as therapeutic tools against neurodegenerative diseases: A review”, Life Sci. 2014 Apr 17; 101(0): 1–9.
• Joaquim A Ribeiro, Ana M Sebastião,“ Caffeine and adenosine”, J Alzheimers Dis, 2010;20 Suppl 1:S3-15.
• M. Doherty & P. M. Smith, “Effects of caffeine ingestion on rating of perceived exertion during and after exercise: a meta‐analysis”, Scandinavian Journal of Medicine & Science In Sports, Volume15, Issue2, April 2005, Pages 69-78.
• Mike Doherty & Paul M Smith, “Effects of caffeine ingestion on exercise testing: a meta-analysis”, Int J Sport Nutr Exerc Metab, 2004 Dec;14(6):626-46.
• Tae-Wook Kim,Young-Oh Shin, Jeong-Beom Lee, Young-Ki Min & Hun-Mo Yang, “Effect of caffeine on the metabolic responses of lipolysis and activated sweat gland density in human during physical activity”, Food Science and Biotechnology volume 19, pages1077–1081(2010).
• Gerben B Keijzers, Bastiaan E De Galan, Cees J Tack, Paul Smits, “Caffeine can decrease insulin sensitivity in humans”, Diabetes Care, 2002 Feb;25(2):364-9.
• D E Anderson, M S Hickey, “Effects of caffeine on the metabolic and catecholamine responses to exercise in 5 and 28 degrees C”, Med Sci Sports Exerc, 1994 Apr;26(4):453-8.
• A G Dulloo, C A Geissler, T Horton, A Collins, D S Miller, “Normal caffeine consumption: influence on thermogenesis and daily energy expenditure in lean and postobese human volunteers”, Am J Clin Nutr, 1989 Jan;49(1):44-50.
• P Koot, P Deurenberg, “Comparison of changes in energy expenditure and body temperatures after caffeine consumption”, Ann Nutr Metab, 1995;39(3):135-42.
• Kevin J Acheson, Gérard Gremaud, Isabelle Meirim, Franck Montigon, Yves Krebs, Laurent B Fay, Louis-Jean Gay, Philippe Schneiter, Charles Schindler, Luc Tappy, “Metabolic effects of caffeine in humans: lipid oxidation or futile cycling?”, Am J Clin Nutr, 2004 Jan;79(1):40-6.